Ten nieoceniony historyk i archiwista urodził się 24 grudnia 1865 roku w Słomniczkach (obecnie przysiółek wsi Miłocice k. Słomnik) w rodzinie Wita i Franciszki z Osuchowskich. Był najstarszym z siedmiorga rodzeństwa. Edukację rozpoczął w Krakowie w szkole powszechnej im. Św. Floriana, następnie kształcił się w Gimnazjum św. Anny.  

Z Uniwersytetem Jagiellońskim związał się w 1886 roku, kiedy to wpisał się na Wydział Filozoficzny. Uczęszczał na wykłady wybitnych profesorów: Anatola Lewickiego, Wincentego Zakrzewskiego, Bolesława Ulanowskiego i Stanisława Smolki. Studia ukończył w 1890 roku, zaś 8 marca 1892 złożył podanie z prośbą o dopuszczenie do egzaminów na stopień doktora. Przedstawił wówczas również rozprawę pt. Udział Kazimierza Wielkiego w lidze zawiązanej w r. 1362 przeciw Karolowi IV. Został dopuszczony do rygorozów (egzaminów doktorskich), ale z niewiadomych przyczyn do nich nie przystąpił.  

Po ukończeniu studiów Adam Chmiel podjął pracę w Archiwum Akt Dawnych miasta Krakowa, gdzie pełnił kolejno funkcje asystenta, adiunkta, archiwariusza, a od 1917 roku dyrektora. Mimo nawału pracy nie utracił kontaktu ze swoją Alma Mater. W latach 1893–1897 był zastępcą przełożonego (vice-seniorem) Bursy Akademickiej. Dnia 16 VI 1908 Senat Akademicki UJ zamianował go archiwariuszem Uniwersytetu. Myliłby się jednak ten, kto myśli, że każdego dnia można go było spotkać w Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Archiwariusz przyjmował bowiem strony tylko raz w tygodniu – przez dwie godziny. Był to i tak znaczący krok w stronę uporządkowania zasobu uniwersyteckich archiwaliów i umożliwienia badaczom prowadzenia kwerend archiwalnych. Niemal równocześnie, bo 31 grudnia 1908 roku Senat Akademicki powierzył Adamowi Chmielowi również stanowisko historiografa Uniwersytetu.  

Na niwie archiwalnej nasz bohater położył niemałe zasługi, publikując szereg wydawnictw źródłowych. Wśród tych drugich nie sposób nie wspomnieć kluczowej dla historii Uniwersytetu edycji kolejnych tomów metryki uniwersyteckiej. Kontynuując dzieło rozpoczęte przez Żegotę Paulego i Bolesława Ulanowskiego, przez kilkanaście lat Adam Chmiel pracował nad wydaniem rękopisów metryki obejmujących studentów z lat 1490–1606: Album studiosorum Universitatis Cracoviensis (Kraków, 1892–1904). Podjął również pionierskie prace nad uniwersytecką sfragistyką: Większa pieczęć Uniwersytetu Jagiellońskiego z roku 1659 (1911), Pieczęcie Uniwersytetu Jagiellońskiego (1917).  

W uznaniu zasług położonych dla Uniwersytetu i Krakowa Adam Chmiel został w roku 1933 uhonorowany przez Uniwersytet Jagielloński doktoratem honoris causa.  

Mimo że nie sfinalizował studiów uzyskaniem stopnia doktora, Adam Chmiel był szeroko znanym i cenionym naukowcem, znawcą dziejów Krakowa. Dość wymienić kilka spośród jego prac dotyczących historii miasta i jego instytucji: Pieczęcie miast Krakowa, Kazimierza, Kleparza i jurydyk krakowskich do końca XVIII wieku (1903); Garncarze krakowscy (1907); Rachunki dworu królewskiego 1544–1567 (1911); Domy krakowskie (1911–1934); Wawel. Materiały archiwalne do budowy zamku (1913); Józef Dietl jako prezydent m. Krakowa (1928); Księgi radzieckie kazimierskie 1369–1402 (1932). 

Zainteresowanie Chmiela sprawami miasta wyrażało się w zaangażowaniu w prace Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, którego był jednym z założycieli. Za jego sprawą dokonało się również powstanie Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Był „chodzącą encyklopedią”, erudytą lubiącym dzielić się swoją wiedzą. Wśród osób korzystających z jego rad i wskazówek był m. in. Stanisław Wyspiański. Łączyły ich przyjacielskie relacje, a Chmiel był konsultantem Wyspiańskiego m.in. przy tworzeniu dramatu „Bolesław Śmiały”. Świadectwem ich zażyłości i wspólnych zainteresowań są listy i notatki przechowywane w spuściźnie Adam Chmiela w Archiwum Narodowym w Krakowie. 

Adam Chmiel zmarł 13 lutego 1934 roku. Pogrzeb zgromadził tłumy krakowian wdzięcznych za jego pracę na rzecz miasta. Po nabożeństwie w kościele św. Anny kondukt pogrzebowy ruszył przez Rynek do miejsca spoczynku na Cmentarzu Rakowickim. Jak podała gazeta „Czas”, w ostatniej drodze towarzyszyły Chmielowi „tłumy kulturalnej publiczności Krakowa”. Mowy pożegnalne wygłosili ks. prof. Jan Fijałek i dr Jerzy Dobrzycki w imieniu Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa. J. Dobrzycki mówił: „Odchodzi spośród nas nie tylko wielki badacz wielkiej przeszłości Krakowa i niezastąpiony znawca jego życia i kultury, ale niemniej krzewiciel niestrudzony haseł ukochania dla tego miasta i obrońca tej doniosłej myśli, jaką historia i Opatrzność nakazały Krakowowi pełnić w dziedzinie duchowego życia i rozwoju Polski”. 

Autor: mgr Anna Grabowska-Kuźma