Dnia 19 VI 1927 r. w Auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego odbył się odczyt Aleksandra Skrzyńskiego byłego ministra spraw zagranicznych. W pierwszych słowach wystąpienia oddał on hołd swoim dawnym profesorom.

„Widzę w pierwszych rzędach z prawdziwą radością czcigodnych Panów Profesorów, dla których zachowałem z czasów moich nauk trwałą i wdzięczną pamięć i jestem rad,  iż mam sposobność im powiedzieć, jak często w czasie mojej państwowej służby zdawałem sobie sprawę z tego, ile im zawdzięczam. Nie mogę również zamilczeć uczucia wdzięczności i dla tych czcigodnych postaci, które, odszedłszy, w pamięci nas wszystkich żyją, których nauki i światłe rozmowy trwałe na naszych umysłach wywarły piętno: żeby tylko wspomnieć o Fryderyku Zollu [seniorze], o ojcu Pawlickim, o Stanisławie Tarnowskim, o profesorze [Bolesławie] Ulanowskim”.

Słowa te wypowiedziała osoba, która w murach Uniwersytetu Jagiellońskiego spędziła tylko jeden semestr – z obowiązkowych ośmiu – swoich studiów prawniczych. Niemniej, zacytowany fragment pokazuje nierozerwalną wspólnotę nauczających i nauczanych.

Dnia 19 XII 1891 r. w Zakopanem urodził się Edward Bernard Andrzej Marian hrabia Raczyński (Nałęcz-Raczyński) przyszły dyplomata, ambasador w Londynie, minister spraw zagranicznych i prezydent Rzeczypospolitej na Uchodźstwie. Po ukończeniu krakowskiego – wówczas cesarsko-królewskiego – III Gimnazjum im. króla Jana III Sobieskiego i uzyskaniu 18 VI 1910 r. świadectwa maturalnego, wyjechał do Niemiec, gdzie podjął studia na fakultecie prawniczym Uniwersytetu w Lipsku. Spędził tam rok akademicki 1910/11. Następnie powrócił do Krakowa i immatrykulował się jako słuchacz (student) zwyczajny na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po wysłuchaniu wykładów w ciągu sześciu semestrów (w latach akademickich 1911/12-1913/14) otrzymał 21 I 1915 r. absolutorium.

Na podstawie tego dokumentu Edward Raczyński złożył na ręce dziekana – formalne tylko – podanie o dopuszczenie do egzaminów ścisłych na stopień doktora praw. Wydarzenia polityczne, a dokładnie wybuch wojny spowodowały, że egzaminy te składał na dwóch uczelniach; w Uniwersytecie Jagiellońskim i w Uniwersytecie Franciszka I we Lwowie. Tyle, że – w wyniku działań wojennych – nasz bohater znalazł się w Wiedniu, 

gdzie również w roku akademickim 1914/15 – w zakresie na jakie pozwalały warunki – funkcjonowała lwowska wszechnica. Po złożeniu trzech egzaminów ścisłych Edward Raczyński został uroczyście 4 XI 1915 r. wypromowany na doktora praw (Fot. nr 1).

Po latach, kiedy w imieniu całej społeczności uniwersyteckiej Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego Andrzej Pelczar przesłał życzenia z okazji 100-letnich urodzin Edward Raczyński odpisał: „To ja właśnie dumny jestem z ukończenia studiów w Jagiellońskiej Wszechnicy”. Dodatkowo Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego uchwałą z dnia 22 I 1992 r. nadał Edwardowi Raczyńskiemu doktorat honoris causa (Fot. nr 2). Edward Raczyński zmarł w Londynie 30 VII 1993 r.

Autor: dr hab. Przemysław M. Żukowski