Do kręgu krakowskich świętych i błogosławionych formalnie dołączył otoczony od końca średniowiecza kultem - nowy błogosławiony - Michał Giedroyć z klasztoru św. Marka, którego kult publiczny został właśnie zatwierdzony przez papieża Franciszka (jest to tzw. beatyfikacja równoważna)

Michał pochodził z miejscowości Giedrojcie, prawdopodobnie z rycerskiej rodziny litewskiej. Tradycja ugruntowana od końca XVI w. związała go z książęcym rodem Giedroyciów. Urodził się prawdopodobnie w latach 20. XV w. Wstąpił do klasztoru marków w Bystrzycy. Była to litewska placówka mendynckiego zakonu kanoników regularnych od pokuty błogosławionych męczenników, zwanych popularnie cyriakami, a w Polsce markami, ponieważ ich główny klasztor na naszych ziemiach znajdował się w Krakowie przy kościele św. Marka. Do tego klasztoru Michał został wkrótce przeniesiony i spędził tu swoje pokorne, ascetyczne życie jako zakrystian. Zmarł 4 maja 1485 r. w opinii świętości. Został pochowany w kościele św. Marka obok wejścia do zakrystii.

Sprawa jego studiów i uzyskania stopnia bakałarza sztuk na Wydziale Sztuk Uniwersytetu Krakowskiego jest zawikłana. Tradycja ta utrwaliła się w XVII w. i dawniejsi badacze nie mieli co do tego wątpliwości. W metryce uniwersyteckiej znajduje się w semestrze zimowym 1461 r. wpis Mikołaja syna Jerzego z Giedrojci, rozpoczęty skreślonym imieniem Michał. Dlatego część współczesnych uczonych uznała jednak, że nie chodzi o sławnego zakonnika. Drugim istotnym argumentem był fakt, że o jego studiach nie wspomnieli Maciej z Miechowa, odnotowujący świętych krakowskich XV w., ani pierwszy biograf Michała – profesor sztuk Jan z Trzciany. Niemniej jednak w księdze promocji Wydziału Sztuk odnotowano w 1465 r. uzyskanie stopnia bakałarza sztuk przez Michała z Giedrojciów i jest to bardzo mocne świadectwo. Przy tym wpisie naniesiono w XVII w. noty: „książę litewski” i „błogosławiony z zakonu Najświętszej Maryi de Metro”, identyfikując go jednoznacznie. Michał był więc bakałarzem naszego Uniwersytetu. Ponadto najstarsza biografia pióra Jana z Trzciany, profesora Wszechnicy Jagiellońskiej i wybitnego humanisty, która powstała w 1544 r., nie mówiła o studiach Michała, ale przekazała tradycję (mit) o wzajemnej przyjaźni ówczesnych świątobliwych mężów Krakowa. Do grona tego należeć mieli: Jan Kanty, Szymon z Lipnicy, Izajasz Boner, Stanisław Kazimierczyk, Michał Giedroyć i Świętosław Milczący. Większość z nich była związana z Uniwersytetem instytucjonalnie, przez studia lub towarzysko, a na pewno formowały ich wypracowywane i pielęgnowane w kręgu uniwersyteckim idee reformy Kościoła, nowej pobożności i filozofii moralnej. Świętość Michała Giedroycia wykuwała się w tej właśnie atmosferze „szczęśliwego wieku Krakowa”. Z tego powodu można z pewnością witać go w gronie świętych i błogosławionych wywodzących się z Uniwersytetu Jagiellońskiego lub z nim związanych, których niedawno przypomniała wystawa „O świętości! Uniwersytet Jagielloński i jego święci wychowankowie” w Muzeum UJ, na której i bł. Michał miał – słusznie i zasłużenie – swoje miejsce.

Autor: dr hab. Maciej Zdanek, prof. UJ

Ilustracja 1: Bł. Michał Giedroyć zk. Kan. Reg. w Krakowie + 1475. Nie raz od ziemi podniesionym był widziany [...]

Ilustracja ze zbiorów Biblioteli Cyfrowej Polona.

Ilustracja 2: Michael Giedroyć D.L.Or. Ca. Re. BB. Martyrum de Paenitentia [...]

Ilustracja ze zbiorów Biblioteli Cyfrowej Polona.

Ilustracja 3: Obraz „Błogosławiony Michał Giedroyć” z kościoła św. Marka w Krakowie.

Ilustarcja ze strony internetowej Sakralne Dziedzictwo Małopolski.