Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Kartki

Z dziejów Uniwersytetu Jagiellońskiego

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Dnia 9 V 1917 r. odezwa w sprawie niepodległości

Dnia 9 V 1917 r. odezwa w sprawie niepodległości

W roku 1917 w społeczeństwie polskim zaczęły wzrastać nastroje niepodległościowe. Dnia 29 III 1917 r. Rząd Tymczasowy w Rosji wydał odezwę, w której możemy przeczytać, iż „naród rosyjski, który zrzucił jarzmo, uznaje i dla polskiego narodu.

W roku 1917 w społeczeństwie polskim zaczęły wzrastać nastroje niepodległościowe. Dnia 29 III 1917 r. Rząd Tymczasowy w Rosji wydał odezwę, w której możemy przeczytać, iż „naród rosyjski, który zrzucił jarzmo, uznaje i dla polskiego narodu braterskie pełne prawo stanowienia o swym losie z własnej woli”. Rząd Tymczasowy zobowiązał się do współdziałania „w tworzeniu niepodległego państwa polskiego, złożonego z tych wszystkich obszarów, których ludność jest w większości polska”. Jednak Polacy pragnęli odbudowy niezależnego bytu w oparciu o własne siły i możliwości, a nie przy jednym z zaborców. Wpływ na to miała ogólna sytuacja polityczna i wojskowa toczącej się wojny.

Doniosłe w tym ostatnim poruszonym aspekcie miało wystąpienie przedstawicieli „Nauki Polskiej”. Inicjatywę indywidualną przypisuje się profesorowi Emilowi Godlewskiemu sen., a grupową – profesorom i docentom Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dnia 9 V 1917 r. – 101 lat temu – ukazała się odezwa datowana w Krakowie, podpisana przez grupę 137 profesorów, docentów i pomocniczych pracowników nauki, do której również przyłączyło się szereg uczonych z Uniwersytetu Franciszka I we Lwowie. Brzmiała ona tak:

Podpisani przedstawiciele Nauki Polskiej, stwierdzając że w dobie obecnej cały świat cywilizowany uznał konieczność oparcia w przyszłości stosunków międzynarodowych na zasadach sprawiedliwości i zrozumiał, że zgodnie z temi zasadami należy także przywrócić niezależność Polsce, sądzą, że jedyna odpowiadająca zarówno najogólniejszym zasadom etycznym, jakoteż aspiracjom całego narodu polityka, godna polskich mężów stanu, skierowana być winna do zjednoczenia wszystkich ziem polskich w jedno niezależne państwo, mające wszystkie warunki bytu i rozwoju. Wszelką inną politykę uważają za małostkową i przeciwną interesom Narodu. Wszelką inną politykę uważają za małostkową i przeciwną interesom Narodu.

Od przyjęcia i opublikowania tej odezwy należało już tylko uczynić krok do szerszej akcji. Wykonał go Włodzimierz Tetmajer, który w Wiedniu 16 V 1917 r. na posiedzeniu Koła Polskiego w parlamencie austriackim zgłosił projekt, wykazując się dużą odwagą i determinacją, rezolucji. Oficjalnie uznano w niej dążenie do odzyskania niepodległości za jedyny cel narodu polskiego. Stało się to asumptem do przyjęcia 28 V 1917 r. przez Koło Sejmowe, podczas posiedzenia w krakowskim magistracie i przy aplauzie mieszkańców miasta, takiej samej uchwały. Przyjmuje się uważać, że tym aktem Kraków wszedł na drogę ku niepodległości.

Polecamy również
Karol Józef Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i Uniwersytet Jagielloński.

Karol Józef Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i Uniwersytet Jagielloński.

Na narty!

Na narty!

Adam Chmiel – zasłużony archiwariusz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Adam Chmiel – zasłużony archiwariusz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Dzień Arystotelesa, czyli uniwersytecki karnawał

Dzień Arystotelesa, czyli uniwersytecki karnawał