Kartki z dziejów UJ - Archiwum - Uniwersytet Jagielloński

Bursa Długosza. Zatracony dom studencki Uniwersytetu Krakowskiego

Dnia 11 listopada 1474 r. rajcy miasta Krakowa zatwierdzili zakupienie przez Jana Długosza, kanonika krakowskiego, kamienicy zwanej Warchołowska przy ul. św. Andrzeja (dziś ul. Grodzka) za 600 florenów węgierskich z przeznaczeniem dla ufundowanej przez niego Bursy Kanonistów

Było to zwieńczenie długich starań Długosza, które rozpoczęły się po 1469 r.

Sławny kronikarz nie tylko kupił kamienicę, ale też wystarał się o zatwierdzenie królewskie (1473 r.) i zwolnienie jej z ciężarów prawa miejskiego. Na jej miejscu zbudował od fundamentów ceglano-kamienny jednopiętrowy budynek. Swoje dzieło upamiętnił piękną tablicą kamienną z herbem rodowym Wieniawa, którą ufundował w 1471 r. W 1480 r. przekazał nową bursę Uniwersytetowi Krakowskiemu. Bursa była przeznaczona na mieszkanie dla studentów prawa, stąd jej nazwy: Bursa Kanonistów, Bursa Prawników, Bursa Jurystów.

Od nazwiska swego fundatora zwana też była Bursą Długosza (po łacinie: Bursa Longini). Mogło w niej mieszkać ok. 20-25 studentów, a po nadbudowie drugiego piętra w XVII w. – do 36. W XVII w. budynek został otoczony przez gmachy kolegium jezuickiego. Z czasem podupadł i w 1843 r. został rozebrany. Niektóre elementy kamieniarki, a tym tablicę fundacyjną, ocalono i przeniesiono do Collegium Maius. Na miejscu bursy znajduje się dziś ogród między Collegium Broscianum a kościołem świętych Piotra i Pawła (adres ul. Grodzka 52-54). Szkoda, że nie udało się jej uratować. Wraz z znajdującym się naprzeciw Collegium Iuridicum i oraz także zburzonym uniwersyteckim kościołem św. Marii Magdaleny tworzyła uniwersytecki „kwartalik prawniczy” dawnego Krakowa.

Na ilustracji polichromowana (barwna) tablica kamienna z Bursy Kanonistów upamiętniająca jej fundatora Jana Długosza. Tarcza z przedstawieniem herbu rodowego Długosza – Wieniawa (głowa żubrza z kolcem w nozdrzach) – zwieńczona hełmem i klejnotem (stojący ukoronowany lew z mieczem w prawem łapie), podtrzymywana z boku przez dwa anioły. Pod spodem napis minuskułą gotycką, który w tłumaczeniu brzmi: „Jan Długosz kanonik krakowski na cześć Boga i dla pożytku Studium [tj. Uniwersytetu] Krakowskiego i ubogich kanonistów wykonał roku Pańskiego 1471.” Tablica pierwotnie znajdowała się nad portalem głównym od strony ul. Grodzkiej. Obecnie znajduje się w narożniku krużganka w Collegium Maius, pod schodami wiodącymi na ganek pierwszego piętra.

Autor: dr Maciej Zdanek.

Data opublikowania 11/11/2016

Polecamy również