Pod koniec października 1918 r. doszło w Uniwersytecie Jagiellońskim do dwóch znamiennych wydarzeń. Po pierwsze, w księdze promocji doktorskich Stanisław Estreicher pomiędzy wpisem promowanych na doktorów praw Bertholda Fassa (26 X 1918 r.) i Mojżesza Genzera (31 X 1918 r.) napisał dwa bardzo wymowne słowa: „Finis Austriae”

Pod koniec października 1918 r. doszło w Uniwersytecie Jagiellońskim do dwóch znamiennych wydarzeń. Po pierwsze, w księdze promocji doktorskich Stanisław Estreicher pomiędzy wpisem promowanych na doktorów praw Bertholda Fassa (26 X 1918 r.) i Mojżesza Genzera (31 X 1918 r.) napisał dwa bardzo wymowne słowa: „Finis Austriae”.

Po drugie, z Auli Collegium Novum został zdjęty pokaźnych rozmiarów portret cesarza Franciszka Józefa I. Władysław Leopold Jaworski wybitny mąż stanu, wysokiej klasy uczony w swoim Diariuszu… pod datą 31 X 1918 r. zapisał: „Dzisiaj zawieszono polską chorągiew na odwachu. Wojsko przypięło na czapkach orły polskie”. Dnia 10 XI 1918 r. do Warszawy przybył Józef Piłsudski, a następnego dnia w wagonie kolejowym w lesie Compiègne podpisano rozejm pomiędzy mocarstwami Ententy a Niemcami. Ta data – jako symbol przywrócenia Polski na mapę Europy – była obchodzona w II Rzeczypospolitej jako Święto Niepodległości. Niestety, oficjalnie tylko dwa razy: 11 XI 1937 r. oraz 11 XI 1938 r., gdyż odpowiednia ustawa parlamentu uchwalona została 23 IV 1937 r.

Niemniej dzień ten jako „rocznica wskrzeszenia niepodległości i oswobodzenia stolicy Państwa od władzy zaborczej ma być obchodzony jakom uroczyste święto państwowe”. Tak w 1925 r. informował Rektora UJ wojewoda krakowski Władysław Kowalikowski. Z okazji 10-tej rocznicy odzyskania niepodległości Centrala Akademickich Stowarzyszeń Samopomocowych w Krakowie zaproponowała Senatowi Akademickiemu UJ urządzenie – poza oficjalnymi państwowymi w mieście – uroczystości w UJ według programu: 1) hymn państwowy w wykonaniu Chóru Akademickiego, 2) zagajenie przez rektora, 3) przemówienie przedstawiciela Senatu Akademickiego, 4) przemówienie przedstawiciela młodzieży, 5) Chór Akademicki.

Na ostatnie jak się miało okazać obchody Święta Niepodległości przed wybuchem II wojny światowej zapraszał profesorów i młodzież akademicką rektor UJ Tadeusz Lehr-Spławiński. Oficjalne uroczystości zaplanowano na dwa dni. 10 listopada (czwartek) profesorowie mieli się spotkać o 16.30 w Rektoracie, a „[…] skąd udamy się na Wawel – zapisano – celem złożenia hołdu w Krypcie św. Leonarda”. Następnego dnia porządek obchodu był następujący. Spotkanie w Rektoracie o 8.30 i udanie sie na Wawel na uroczyste nabożeństwo. O 10 zaplanowano defiladę, a o 20-tej miało się odbyć uroczyste przedstawienie w Teatrze im. Juliusza Słowackiego. „Strój przed południem żakiet i cylinder, wieczór frak”. Dzień 11 listopada był również wolny od wykładów i zajęć uniwersyteckich.

Autor: dr Przemysław Żukowski.