Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Kartki

Z dziejów Uniwersytetu Jagiellońskiego

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Paweł Włodkowic jeden z najbardziej znanych rektorów i profesorów Uniwersytetu Krakowskiego

Paweł Włodkowic jeden z najbardziej znanych rektorów i profesorów Uniwersytetu Krakowskiego

Paweł Włodkowic z Brudzenia (ok. 1370-1435) to jeden z najbardziej znanych rektorów i profesorów Uniwersytetu Krakowskiego, wybitny przedstawiciel Polski w zmaganiach z Zakonem krzyżackim oraz współtwórca znakomitej polskiej szkoły prawa narodów.

Pochodził ze szlacheckiej rodziny herbu Dołęga z ziemi dobrzyńskiej. Studiował sztuki wyzwolone i prawo Uniwersytecie Praskim, gdzie uzyskał stopień bakałarza (1389) i magistra sztuk wyzwolonych (1393) oraz bakałarza dekretów (1396). Studia prawnicze kontynuował od 1404 r. w Padwie. W 1411 r. został doktorem prawa. Następnie rozpoczął pracę profesora na Wydziale Prawa Uniwersytetu Krakowskiego. W 1414 r. został wybrany rektorem. W 1418 r. pełnił funkcję wicerektora.

 

Najbardziej rozsławiła go działalność publiczna jako prawnika-eksperta w sporach z Zakonem krzyżackim: w procesach z 1413 r. i 1419 r., a zwłaszcza podczas soboru w Konstancji (1414-1418) i w kurii rzymskiej (1420-1423). W licznych traktatach Włodkowic udowadniał polskie słuszne prawa do ziem zagarniętych przez zakon i do prowadzenia wojny nawet w sojuszu z poganami i schizmatykami, jak to miało miejsce podczas wielkiej wojny polsko-krzyżackiej (1409-1411) i batalii pod Grunwaldem. Udało mu się doprowadzić do skazania niemieckiego dominikanina Jana Falkenberga, który na zlecenie Zakonu napisał obrzydliwy paszkwil na Polaków i króla Władysłwa Jagiełłę. Włodkowic podważał istnienie Zakonu i zasadność otrzymanych przez niego przywilejów. Głosił naturalne prawo pogan do życia i własności oraz konieczność głoszenia wiary tylko słowem i przykładem a nie przemocą. Wykluczał też – za wyjątkiem wojny sprawiedliwej – przemoc jako środek rozwiązywania sporów międzynarodowych, które powinno się prowadzić pokojowo na drodze procesowej. Był to ważny wkład w teorię wojny sprawiedliwej, praw człowieka oraz wypracowanie nowych zasad prawa międzynarodowego. Ponadto był aktywnym uczestnikiem ówczesnych debat o reformie Kościoła. Do najważniejszych dzieł Włodkowica należą: „De annatis”, „Ad aperiendam”, „Saevientibus olim Pruthenis (zwany dawniej „Tractatus de potestate papae et imperatoris respectu infidelium”), „Allegationes pro parte regis Polonorum” i wiele innych. Argumentację czerpał z korpusu prawa kanonicznego i rzymskiego, Biblii, Ojców Kościoła, uczonych starożytnych i średniowiecznych, ale też z dzieł historycznych, dokumentów, a nawet folkloru, co pokazuje rozległość jego horyzontów i bogactwo warsztatu.

 

Pracowity i zasłużony w sprawach Kościoła i Królestwa profesor zgromadził liczne godności kościelne. Był m.in. kanonikiem płockim, krakowskim, poznańskim, gnieźnieńskim, włocławskim i kruszwickim. Odznaczał się też osobistą pobożnością. W 1427 r. ufundował klasztor kanoników regularnych w Kłodawie. Zmarł w Krakowie i pochowany został w katedrze wawelskiej. Jak zapisał Jan Długosz: „Mąż rzadkiej cnoty i gorliwy miłośnik ojczyzny, który największym wyrównał mężom (...) Ze wszystkich bowiem wieku tego, nie powiem doktorów, ale ludzi, nikt z większą gorliwością, praca i zabiegiem nie starał się o odzyskanie ziemi pomorskiej, chełmińskiej i michałowskiej, zabranych przez Krzyżaków pruskich, i o wytępienie rzeczonych Krzyżaków (...) W naukach i nabywaniu światła tak był zamiłowany, że nie raz, gdy się w księgach zaczytał, zapominał o jedzeniu, o którym dopiero słudzy mu przypominali”.

Polecamy również
Karol Józef Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i Uniwersytet Jagielloński.

Karol Józef Wojtyła, późniejszy papież Jan Paweł II i Uniwersytet Jagielloński.

Na narty!

Na narty!

Adam Chmiel – zasłużony archiwariusz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Adam Chmiel – zasłużony archiwariusz Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Dzień Arystotelesa, czyli uniwersytecki karnawał

Dzień Arystotelesa, czyli uniwersytecki karnawał