Dnia 27 marca 1532 r. zmarł Łukasz Noskowski, doktor medycyny i profesor Uniwersytetu Krakowskiego. Pochodził z mazowieckiej szlachty herbu Nałęcz, ale – jak pięknie napisał o nim Henryk Barycz – „nie wstydził się zamienić swój oręż szlachecki na lancet lekarski w złotodajnej służbie Eskulapa”. W 1491 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Krakowskim. W 1493 r. uzyskał stopień bakałarza, a w 1498 r. magistra sztuk wyzwolonych. Wyjechał na studia do Włoch i w 1506 r. w Bolonii otrzymał stopień doktora medycyny.

Po powrocie do kraju z powodzeniem rozwijał praktykę lekarską wśród biskupów i dostojników oraz na dworze królewskim, gdzie dzięki staraniom o zdrowie króla Zygmunta Starego uzyskał zaszczytny tytuł „lekarza królewskiego”. Ożenił się z Benigną, córką profesora i rajcy krakowskiego Jana z Reguł, co wprowadziło go w krąg elity uniwersyteckiej i miejskiej. W 1515 r. został inkorporowany do Wydziału Lekarskiego, od 1518 r. rozpoczął stałe wykłady, a w 1520 r. wszedł w skład rady miasta Krakowa. Wydział składał się z dwóch katedr i wymagał reformy. Wielką bolączką był brak promocji doktorów medycyny. Polacy uzyskiwali stopnie na uniwersytetach włoskich. W 1525 r. zostały uchwalone obszerne statuty reformujące przebieg studiów, egzaminów, uzyskiwania stopni i zakres wykładów (oparty na lekturach średniowiecznych) na Wydziale. W semestrze zimowym 1526/1527 Noskowski został rektorem uczelni, pełniąc jednocześnie godność dziekana Wydziału. Dopełnił wcześniejsze postanowienia o kolejne konkluzje porządkowe, a następnie 28 II 1527 r. przeprowadził pierwszą w dziejach Uniwersytetu Krakowskiego promocję na Wydziale Lekarskim, w trakcie której wypromował trzech nowych doktorów medycyny: Mikołaja Sokolnickiego, Adama z Brzezin i Szymona z Szamotuł. Uroczystość odbyła się w Collegium Maius. Po złożeniu przysięgi Hipokratesa przez nowych doktorów wszyscy zgromadzeni udali się procesyjnie do kościoła św. Anny, gdzie odśpiewali „Te Deum laudamus”.

W 1528 r. po wielkim pożarze Krakowa Noskowski doprowadził do ugody między zakonem duchaków a rada miasta, wedle której szpital Ducha Świętego miał być odbudowany i przejęty pod zarząd miejski. Kontakty, praca, zasługi i niespożyta energia przysporzyły Noskowskiemu dużego majątku. Zmarł bezdzietnie. Zostawił po sobie bardzo ciekawy diariusz, obrazujący jego ruchliwe życie oraz pełne pasji zainteresowanie tym, co współcześnie działo się w Krakowie, Polsce i Europie. Przed śmiercią uczynił dwie fundacje na rzecz ukochanego Uniwersytetu. Księgozbiór darował do biblioteki Kolegium Większego, a w kościele Mariackim ufundował ołtarz św. Łukasza; obsługujący go altarysta miał być powoływany z grona profesorów. Przy tym ołtarzu został pochowany i uczczony brązową płytą nagrobną – do dziś zachowaną.

Fot. Rysunek epitafium nagrobnego Łukasza Noskowskiego z prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie. Epitafium ufundowane przez jego brata Jana. Herby Gryf, Gozdawa, Nałęcz, Korwin. Napis wykonany minuskułą gotycką (podstawa: Pomniki Krakowa Maksymiliana i Stanisława Cerchów z tekstem F. Kopery, t. II, Kraków-Warszawa 1905).

Autor: dr Maciej Zdanek.