Kartki z Dziejów Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Projekt Archiwum UJ.
Koordynatorzy projektu
dr hab. Maciej Zdanek
dr hab. Przemysław M. Żukowski
Projekt Archiwum UJ.
dr hab. Maciej Zdanek
dr hab. Przemysław M. Żukowski
Dnia 27 marca 1532 r. zmarł Łukasz Noskowski, doktor medycyny i profesor Uniwersytetu Krakowskiego. Pochodził z mazowieckiej szlachty herbu Nałęcz, ale – jak pięknie napisał o nim Henryk Barycz – „nie wstydził się zamienić swój oręż szlachecki na lancet lekarski w złotodajnej służbie Eskulapa”. W 1491 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie Krakowskim. W 1493 r. uzyskał stopień bakałarza, a w 1498 r. magistra sztuk wyzwolonych. Wyjechał na studia do Włoch i w 1506 r. w Bolonii otrzymał stopień doktora medycyny.
Po powrocie do kraju z powodzeniem rozwijał praktykę lekarską wśród biskupów i dostojników oraz na dworze królewskim, gdzie dzięki staraniom o zdrowie króla Zygmunta Starego uzyskał zaszczytny tytuł „lekarza królewskiego”. Ożenił się z Benigną, córką profesora i rajcy krakowskiego Jana z Reguł, co wprowadziło go w krąg elity uniwersyteckiej i miejskiej. W 1515 r. został inkorporowany do Wydziału Lekarskiego, od 1518 r. rozpoczął stałe wykłady, a w 1520 r. wszedł w skład rady miasta Krakowa. Wydział składał się z dwóch katedr i wymagał reformy. Wielką bolączką był brak promocji doktorów medycyny. Polacy uzyskiwali stopnie na uniwersytetach włoskich. W 1525 r. zostały uchwalone obszerne statuty reformujące przebieg studiów, egzaminów, uzyskiwania stopni i zakres wykładów (oparty na lekturach średniowiecznych) na Wydziale. W semestrze zimowym 1526/1527 Noskowski został rektorem uczelni, pełniąc jednocześnie godność dziekana Wydziału. Dopełnił wcześniejsze postanowienia o kolejne konkluzje porządkowe, a następnie 28 II 1527 r. przeprowadził pierwszą w dziejach Uniwersytetu Krakowskiego promocję na Wydziale Lekarskim, w trakcie której wypromował trzech nowych doktorów medycyny: Mikołaja Sokolnickiego, Adama z Brzezin i Szymona z Szamotuł. Uroczystość odbyła się w Collegium Maius. Po złożeniu przysięgi Hipokratesa przez nowych doktorów wszyscy zgromadzeni udali się procesyjnie do kościoła św. Anny, gdzie odśpiewali „Te Deum laudamus”.
W 1528 r. po wielkim pożarze Krakowa Noskowski doprowadził do ugody między zakonem duchaków a rada miasta, wedle której szpital Ducha Świętego miał być odbudowany i przejęty pod zarząd miejski. Kontakty, praca, zasługi i niespożyta energia przysporzyły Noskowskiemu dużego majątku. Zmarł bezdzietnie. Zostawił po sobie bardzo ciekawy diariusz, obrazujący jego ruchliwe życie oraz pełne pasji zainteresowanie tym, co współcześnie działo się w Krakowie, Polsce i Europie. Przed śmiercią uczynił dwie fundacje na rzecz ukochanego Uniwersytetu. Księgozbiór darował do biblioteki Kolegium Większego, a w kościele Mariackim ufundował ołtarz św. Łukasza; obsługujący go altarysta miał być powoływany z grona profesorów. Przy tym ołtarzu został pochowany i uczczony brązową płytą nagrobną – do dziś zachowaną.
Fot. Rysunek epitafium nagrobnego Łukasza Noskowskiego z prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie. Epitafium ufundowane przez jego brata Jana. Herby Gryf, Gozdawa, Nałęcz, Korwin. Napis wykonany minuskułą gotycką (podstawa: Pomniki Krakowa Maksymiliana i Stanisława Cerchów z tekstem F. Kopery, t. II, Kraków-Warszawa 1905).
Autor: dr Maciej Zdanek.